Από το 1944 η «Ένωση των Δωδεκανησίων της Αιγύπτου» προετοίμαζε τους Δωδεκανήσιους να βρίσκονται σε επιφυλακή, ώστε να δραστηριοποιηθούν αμέσως με την αποχώρηση των Γερμανών για να αναλάβουν τους δήμους και να καταλάβουν τα δημόσια κτήρια και τις υπηρεσίες.
Τον Απρίλιο/1944 έγινε η πρώτη συνάντηση πατριωτών στην οποία αποφάσισαν ότι σε περίπτωση αποβίβασης συμμαχικών στρατευμάτων στην Κω ή με τη λήξη του πολέμου, θα αναλάμβαναν να ανατρέψουν την ιταλική πολιτική διοίκηση και να την αντικαταστήσουν με ελληνική. Έτσι οργανώθηκαν ομάδες δράσης από νέους, αφού προηγουμένως ορκίζονταν στο Ευαγγέλιο.
Από τον Σεπτέμβριο/1944 η Ελλάδα απελευθερώθηκε. Τον Ιανουάριο/1945 σε νέα σύσκεψη με αφορμή εμπιστευτικό έγγραφο του Ιωάννη Ν. Καζούλη, οι μετέχοντες ορκίσθηκαν στο Ευαγγέλιο ότι θα τηρήσουν εχεμύθεια ως προς τη σύσκεψη και τις αποφάσεις που θα λάμβαναν. Με το έγγραφό του ο Καζούλης, ενόψει της αναμενόμενης τότε αποβίβασης συμμαχικών στρατευμάτων στα νησιά τής Δωδεκανήσου, συνιστούσε προς τους Κώους πατριώτες τα εξής: 1) Να αναρτήσουν ελληνικές σημαίες στις δημόσιες υπηρεσίες και τα σχολεία, μαζί με τις βρετανικές, 2) Να καταλάβουν όλες τις δημόσιες υπηρεσίες, 3) Να αντικαταστήσουν τους διευθυντές των υπηρεσιών με Έλληνες, 4) Να αναδείξουν προσωρινό Δήμαρχο της πόλης. Στης 7/Μαΐου η Γερμανία κατέθεσε τα όπλα. Στης 8/Μαΐου τελείωσε ο Β΄ Π.Π. Η γερμανική διοίκηση στην Κω ανακοίνωσε ότι η διαταγή παύσατε πυρ αρχίζει από της 12 και 1 λεπτό μ.μ. της 8 προς 9/Μαΐου. Ήδη σε μερικά σπίτια είχαν υψωθεί οι ελληνικές σημαίες· στη Μητρόπολη μία μεγάλη ελληνική σημαία βρισκόταν στην πόρτα τού κτηρίου και δίπλα της σαν παραστάτες στέκονταν ο Αρχιμανδρίτης Φιλήμων και ο Γεώργιος Ιωαννίδης. Ο κόσμος συγκεντρώθηκε στην παλιά μητρόπολη ζητοκραυγάζωντας. Ο Γεώργιος Ιωαννίδης έθεσε θέμα ενόψει της αναμενόμενης άφιξης του Βρετανού διοικητή στις 12.00', ότι ήταν εθνικά αναγκαίο, εκείνη η συγκέντρωση να αναδείξει προσωρινό Δήμαρχο της πόλης, μέχρι τη διενέργεια δημοτικών εκλογών. Αυτός θα αναλάμβανε το χρέος, να υποδεχθεί και να καλωσορίσει το Βρετανό διοικητή. Πρώτα προτάθηκε ο γιατρός Ιωάννης Ζερβάνος ως πιο κατάλληλο πρόσωπο, επειδή όμως απουσίαζε στο Ασφενδιού, προτάθηκε ο Έλληνας υπήκοος Σεβαστός Κογιόπουλος, άνθρωπος συνετός και θερμός πατριώτης, ο οποίος σίγουρα απολάμβανε της συναίνεσης και της εμπιστοσύνης όλων. Το πλήθος διά βοής έδωσε την έγκρισή του, ο δε Γεώργιος Ιωαννίδης ανέλαβε να τη μεταφέρει προς το Σεβαστό Κογιόπουλο, ο οποίος απουσίαζε από τη συγκέντρωση. Εκείνος όμως, που ήταν ηλικιωμένος, θεώρησε ότι υπήρχαν άλλοι καλύτεροι απ’ τον ίδιο. Μετά η πρόταση έγινε στο δικηγόρο Γεώργιο Κουτσουράδη, ο οποίος δέχθηκε και είχε την τιμή να γίνει ο πρώτος Δήμαρχος της ελεύθερης Κω. Το πλήθος συμφώνησε και εγκρίθηκε διά βοής. Ακολούθησε η σύσταση του Δημοτικού Συμβουλίου. Αντιδήμαρχος ανέλαβε ο γιατρός Ιωάννης Ζερβάνος και πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου, ο Σεβαστός Κογιόπουλος.
Μετά την εκλογή Δημάρχου, το επόμενο βήμα ήταν να αναρτηθούν ελληνικές σημαίες στα δημόσια κτήρια, πριν φθάσουν οι Βρετανοί, ώστε να βρεθούν μπροστά σε μία τετελεσμένη κατάσταση. Όλα τα δημόσια και δημοτικά ιταλικά κτήρια καταλήφθηκαν από Έλληνες. Οι Γερμανοί στρατιώτες, έμειναν αδιάφοροι για τα γεγονότα, παραμένοντας στα στρατόπεδά τους.
Το επόμενο πρωί τής 9/Μαΐου μαθεύτηκε στο νησί η παράδοση των Γερμανών και σχεδόν όλοι οι κάτοικοι βγήκαν στους δρόμους και κατευθύνθηκαν στη Μητρόπολη. Ο δήμαρχος ο Γ. Κουτσουράδης με άλλους πολλούς, κατευθύνθηκε προς το προσωρινό Δημαρχείο, στη γωνία των οδών Βασιλέως Παύλου και Ελευθερίου Βενιζέλου (οπτικά Πετρά), όπου ο Ιταλός δήμαρχος L. Pistone, παραχώρησε τη θέση του στον Έλληνα δήμαρχο Γ. Κουτσουράδη, παραδίδοντάς του επίσης τα κλειδιά και τις σφραγίδες τής Δημαρχίας. Ακολούθησε η κατάληψη του Δημόσιου Ταμείου και του Fascio (σημερινή Δημοτική Βιβλιοθήκη), χωρίς καμμιά αντίσταση κατά την παράδοσή τους. Τελευταίο έμεινε το δημαρχιακό μέγαρο στο λιμάνι. Στον ιστό τού μπαλκονιού του υψώθηκε η ελληνική σημαία.
Από το βιβλίο μου: ΚΩΣ 1912 – 1947. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ.
תגובות