ΤΑ ΤΣΑΤΑΛΙΑ Η’ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΞΕΝΑΓΟΡΟΥ

ΤΑ ΤΣΑΤΑΛΙΑ Η’ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΞΕΝΑΓΟΡΟΥ

Τα Τσατάλια (τουρ. Çatalada , γνωστό και ως Çatal Ada , (παλαιότερα γνωστό ως Volo ) ( 37 ° 00′10 ″ N 27 ° 12′50 ″ E Συντεταγμένες : 37 ° 00′10 ″ N 27 ° 12′50 ″ E). 3 μίλια (5 χιλιόμετρα) από την πόλη Turgutreis, δυτικά της χερσονήσου του Bodrum και βόρεια της Κω.

Ένα νησί με τρεις κωνικούς λόφους, το όνομά του σημαίνει "νησί πιρούνι".

Στο παρελθόν ήταν ένα από τα νησιά Ξεναγόρου ( Αρχαία Ελληνικά : Ξεναγόρου νῆσοι).

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας δεν ανήκαν στο Βιλαέτι του αρχιπελάγους αλλά διοικητικά ανήκαν στην Αλικαρνασσό/Μπόντρουμ. Σήμερα είναι ακατοίκητα και είναι τόπος μόνο τουριστικών δραστηριωτήτων.

Δύο είναι οι σημαντικές ιστορικές στιγμές που γνώρισαν αυτά τα νησιά: 1) Την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 όταν βόρεια από τα Τσατάλια έγινε η περίφημη Ναυμαχία του Γέροντα στις 29/8/1821 που οι Έλληνες με τον ο Α. Μιαούλη νίκησαν τον ενωμένο τουρκοαιγυπτιακό στόλο. Στην Λέρο πολλοί κάτοικοι της παρακολουθούσαν από τα υψώματα του νησιού. Από τη μάχη έμεινε γνωστή η φράση «κάνω τσατάλια» (καταστρέφω) από το όνομα του κόλπου της Μικράς Ασίας κοντά στον οποίο έγινε η ναυμαχία.

2) Την περίοδο της κατοχής το 1945 πολλοί Κώοι έφευγαν κρυφά από του Γερμανούς για να περάσουν στην Τουρκία. Το καΐκι που έφευγε από Κω για να πάει Κάλυμνο λοξοδρομούσε και πήγαινε στα Τσατάλια όπου αποβίβαζε τους ανθρώπους εκεί και μετά συνέχιζε στην Κάλυμνο. Γι’ αυτό οι Γερμανοί που γνώριζαν τις διαφυγές έλεγαν ειρωνικά στον καπετάνιο σε ποια Κάλυμνο θα πας στην μικρή ή στην μεγάλη. Ήταν η εποχή που η πείνα θέριζε και οι Γερμανοί ήθελαν τα τρόφιμα για το στρατό τους δεν τους ενδιέφεραν οι πολίτες. Όταν οι Κώοι πρόσφυγες αποβιβάζονταν στα νησιά τότε άναβαν φωτιές όπου τους έβλεπαν οι Τούρκοι απέναντι και έστελναν ένα καΐκι για να τους πάρει και να τους μεταφέρει στην Αλικαρνασσό/Μπόντρουμ που από εκεί συνέχιζαν για την Παλαιστίνη. Απ΄ αυτές τις διαφυγές σώθηκαν πολλοί Κώοι και Καλύμνιοι από την πείνα.

Οφείλω να πω σαν φόρο τιμής ότι σ’ αυτή όλη την επιχείρηση ενεργό λόγο είχε ο αγνός πατριώτης Αντώνης Σταματιάδης που κάποιοι ασεβείς ανυποψίαστα σήμερα αποδίδουν εύκολα διάφορους χαρακτηρισμούς.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

Πάνω φωτογραφία του 1936 της Ιταλικής Γεωγραφικής Εταιρίας - Società Geografica Italiana (SGI). Από τον Elio Migliorini.

Κάτω μια φωτογραφία που τραβήχτηκε στις 17/3/2019 από την περιοχή του Αγίου Βασιλείου.