ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΩΝ

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΩΝ[1]

Οι Δωδεκανήσιοι πρόσφυγες και φοιτητές, που βρίσκονταν στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, αμέσως μετά την κήρυξη του πολέμου, με διαδηλώσεις και άλλες ενέργειες ζήτησαν να συμμετάσχουν και αυτοί στον πόλεμο ενάντια στον φασίστα κατακτητή της πατρίδας τους. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε η «Κεντρική Δωδεκανησιακή Επιτροπή» με πρόεδρο τον Ιωάννη Καζούλη. Από τις 20/11/1940 άρχισε η εθελοντική προσέλευση των Δωδεκανησίων για να υπηρετήσουν την πατρίδα, με την ελπίδα ότι θα ήταν εκείνοι που σύντομα θα  ελευθέρωναν τα Δωδεκάνησα.

Συνολικά κατατάχθηκαν 1.600 άνδρες. Στο Σύνταγμα προστέθηκαν και στρατιώτες από τα άλλα νησιά (Σάμο, Χίο, Μυτιλήνη, Κυκλάδες).

Με τη διαταγή του Γενικού Στρατηγείου με αριθμό απόρρητου πρωτοκόλλου 10234 - 13/11/1940, συγκροτήθηκε ως τακτική πολεμική μονάδα το «Σύνταγμα Δωδεκανησίων». Πρώτος διοικητής ήταν ο συνταγματάρχης πεζικού Αριστοτέλης Μπάρμπανος. Ακολούθησε ο λοχαγός Μάρκος Κλαδάκης και  από τις 24/11/1940 ανέλαβε ο έφεδρος αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Νικολάου.

Διοικητές ταγμάτων ήταν: 1ο τάγμα, διοικητής λοχαγός Μάρκος Κλαδάκης, 2ο τάγμα, διοικητής ταγματάρχης Παναγιώτης Γεωργαντόπουλος και 3ο  τάγμα διοικητής έφεδρος ταγματάρχης Κων/νος Δρανδάκης.

Το Σύνταγμα ανήκε στην 20ή μεραρχία, στο τμήμα στρατιάς κεντρικής Μακεδονίας (Τ.Σ.Κ.Μ.). Από τις 9/3 προστέθηκε στο σύνταγμα ο λόχος προκάλυψης Παπαγιάννη του 9ου συνοριακού τομέα. Από τις 28/3/1940 το Τ.Σ.Κ.Μ. και το βρετανικό εκστρατευτικό σώμα αποτέλεσαν το «Συγκρότημα W», με διοικητή τον στρατηγό Μ. Wilson, που τέθηκε υπό τις διαταγές του αρχιστράτηγου Παπάγου. 

Οι άνδρες του Συντάγματος ακολούθησαν μια δίμηνη εκπαίδευση στο Γουδί και στις 19/1/41 έγινε η τελετή ορκωμοσίας και παράδοση της πολεμικής σημαίας.

Στις 21-25/2/41 μεταστάθμευσε στην περιοχή Βεύη-Κλειδί. Παρέμεινε μέχρι τις 6/3 ασχολούμενο με εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Στις 7/3/41 μεταστάθμευσε στην περιοχή Αγ. Αθανάσιος-Κουρού Τσεσμέ, όπου και εγκαταστάθηκε.

Στις 8/4/41 τοποθετήθηκε αμυντικά στον υποτομέα Κέλλης ασχολούμενο με εκπαιδευτικές δραστηριότητες και την οργάνωση του εδάφους.

Στις 9-12/4/41 εγκαταστάθηκε (αμυντικά) στα υψώματα νότια της Κέλλης. Στις 10 και στις 11  έγιναν επιθέσεις των Γερμα­νών, που αποκρούστηκαν.

Στις 12/4 μετά από επίθεση των Γερμανών έγινε σύμπτυξη και δόθηκε διαταγή διάλυσης του Συντάγματος.

Στις 14-23/4/41 έγινε προσπάθεια ανασυγκρότησης του Συντάγματος. Μετακινήθηκε προς το Μέτσοβο, όπου έφθασε στις 18. Στις 19 μετακινήθηκε προς την Αρδομίτσα. 

Στις 22/4 παρέδωσε τον οπλισμό του.

Στις 24-27/4/41 μετακινήθηκε προς την Καλαμπάκα· στις 26 έφθασε στο Μαλακάσι, όπου και διαλύθηκε.

Οι σταθμοί διοίκησης στην πορεία του Συντάγματος ήταν: α) 7/3/41 Αγ. Αθανάσιος, β) 18/4/41 Μέτσοβο, γ) 19/4/41 Αρδομίτσα  και δ) 25/4/41 Μαλακάσι.

Στο Σύνταγμα Δωδεκανησίων πήραν μέρος αρκετοί Κώοι εθελοντές[2].

Εκτός του συντάγματος Δωδεκανησίων αρκετοί Δωδεκανήσιοι Ελληνικής καταγωγής υπηρέτησαν στον ελληνικό στρατό στον Ελληνϊταλικό πόλεμο.

Άρθρο βασισμένο στο βιβλίο μου ΚΩΣ 1912 – 1947. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ. Α΄ Τόμος. 

[1] Γ.Ε.Σ. - Δ.Ι.Σ., Το τέλος μιας εποποιίας. Απρίλιος 1941, Αθήναι  1959 (επανεκδ. Αθήνα 1983), σ. 426.

[2] Κλαδάκη Π. Μ., ό.π., σσ. 342-344. Στον κατάλογο του Μ. Κλαδάκη περιέχονται 96 ονόματα. Βλέπε παράρτημα. Στον κατάλογο του Β. Χατζηβασιλείου, Ιστορία, σ. 559, αναφέρονται επιπλέον 37 ονόματα. Απ’ αυτά δεν υπάρχουν στον κατάλογο του Κλαδάκη τα παρακάτω: Μιχαήλ Γεμενόγλου, Σταματίος Γεωργιάδης, Εμμανουήλ Καρπαθάκης, Νικόλαος Κοντοπαντελής, Κων/νος Παπαϊωάνου, Σταμάτιος Χατζηαντωνίου και του αξιωματικού καριέρας ταγματάρχη  Αντωνίου Νικολαΐδη). - Ο πλήρης κατάλογος του Β. Χατζηβασιλείου είναι: Χριστόφορος Ανδριωτάκης, Θεόδωρος Αργύρης, Γεώργιος Βαγιανός, Μιχαήλ Γεμενόγλου, Σταύρος Γεωργουδάκης, Σταμάτιος Γεωργιάδης, Φίλιππος  Δαμαλάς, Αντώνιος Διακομανώλης, Νικόλαος Διακομανώλης, Νικόλαος Καβουκλής, Αντώνιος Καλαφατάς, Αναστάσιος Καραναστάσης, Εμ­μανουήλ Καρπαθάκης, Νικόλαος Κιτρίνας, Νικόλαος Κοκκαλάκης, Νικόλαος Κοντοπαντελής, Γεώργιος Κορκής, Ιωάννης Κουλιανός, Γεώργιος Κουρζής, Ιωάννης Κουρούνης, Στέργιος Λαμπρόγλου, Δημήτριος Μαρκόγλου, Ελευθέριος Μουζάκης, Εμμανουήλ Παντελίκιζης, Ιωάννης Παντελίκιζης, Κων/νος Παπαϊωάννου, Ελπιδοφόρος Παπαντωνίου, Νικόλαος Πατάκος, Γεώργιος Πετρίδης, Ιωάννης Πίκουλας, Αντώνιος Πληθίδης, Ιωάννης Πολίτης, Μι­χαήλ Τσουλφάς, Πέτρος Τυράς, Ιωάννης Φωτόπουλος, Δημήτριος Χατζηαντωνίου, Σταμά­τιος Χατζηαντωνίου.