Η ΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΩ (ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ EISBÄR)

Η μάχη της Κω 3-4/10/1943 έγινε για την κατάληψη του νησιού από τους Γερμανούς. Οι Ιταλοί μετά την ανακωχή τις 8/9/1943 έμειναν μετέωροι δεν θεωρούνταν σύμμαχοι μα «συμπόλεμοι» δηλαδή απλώς δεν ήταν εχθροί. Στην Κω μέσα σ' αυτή την σύγχυση ήρθαν και οι Άγγλοι με στρατεύματα που συνέλεξαν τελευταία στιγμή για να κρατήσουν το νησί για πιθανή γερμανική επίθεση. Οι Άγγλοι και Ιταλοί μετά από τέσσερα χρόνια πολέμου δεν συμπαθιόντουσαν μεταξύ τους. Έτσι υπήρχε ένα χάος όταν έφθασαν οι Γερμανοί το πρωί στις 3/10. Οι Γερμανοί περισσότερο αποφασισμένοι και οργανωμένοι γρήγορα επικράτησαν. Θεωρούσαν τους Ιταλούς (προδότες) της συμμαχίας του άξονα και αναξιόπιστους γι' αυτό και μετά την νίκη τους ακολούθησε η σφαγή των Ιταλών αξιωματικών στο Λινοπότη.

H μάχη για την κατάληψη της Κω άρχισε τις πρώτες πρωινές ώρες της 3ης Οκτωβρίου 1943. Τρία ήταν τα σημεία απόβασης Α) ΤΙΓΚΑΚΙ – ΜΑΡΜΑΡΙ, Β) ΑΓΙΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ, και Γ) ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ. Επίσης στην περιοχή μεταξύ Αντιμάχειας – Κεφάλου έπεσε ένας λόχος αλεξιπτωτιστών της μεραρχίας Brandenburg. Σκοπός τους ήταν να ενωθούν με το λόχο των αμφίβιων καταδρομέων (1^ος λόχος αμφιβίων καταδρομέων - küstenjäger) του λοχαγού Kuhlmann. Στόχος ήταν ο αντιπερισπασμός από την κύρια ζώνη απόβασης –Μαρμάρι  - Τιγκάκι – και η κατοχή του αεροδρομίου.

                                      Χάρτης από το βιβλίο του Peter Schenk ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ 1941-1945, που μεταφράστηκε στα Ελληνικά από το γερμανικό  “Kampf um die Ägäis”.

Η ΕΠΙΘΕΣΗ  

Τα γερμανικά σκάφη έφθασαν στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ Κω και Καλύμνου, έγιναν αντιληπτά από τα ιταλικά παρατηρητήρια της Καλύμνου, χωρίς ωστόσο να γίνει δυνατή εγκαίρως η ενημέρωση της Ιταλοβρε­τανικής διοίκησης.

Όταν τα ιταλικά παρατηρητήρια αντιλήφθηκαν κινήσεις πλοίων, η ιταλική διοίκηση ζήτησε πληροφορίες από το συνταγματάρχη Kenyon, αν εκείνο το βράδυ περίμεναν ενισχύσεις[1], αλλά ούτε εκείνος γνώριζε, διότι τις περισσότερες φορές δεν υπήρχε προειδοποίηση για την άφιξη των ανδρών και των εφοδίων.

Στις 4.00’, της ίδιας μέρας άρχισε ο αεροπορικός βομβαρδισμός με σκοπό να καλύψουν τη γερμανική απόβαση.

Η απόβαση, σύμφωνα με το σχέδιο, έγινε σε τρία σημεία, με τη σύγχρονη πτώση αλεξιπτωτιστών δυτικά του αεροδρομίου της Αντιμάχειας.

Α) ΤΙΓΚΑΚΙ – ΜΑΡΜΑΡΙ. Ήταν η περιοχή της κύριας απόβασης. Στις 4.00’ τα μεταγωγικά σκάφη αγκυροβόλησαν απέναντι, μεταξύ Ψερίμου και Πλάτης, και από εκεί με τη βοήθεια των αποβατικών μετέφεραν στη στεριά τα εφόδια και τα στρατεύματα, της ομάδας μάχης von Saldern, που αποτελούνταν από :

1)      To ΙΙ/65 Gren. Rgt. τάγμα πεζικού,

2)      Το ΙΙΙ/440 Gren. Rgt. τάγμα πεζικού,

3)      Τα 3,4 /Αrt. Rgt. 22,

4)      Το 3/Fla. Btl.22 και το 2/PiBtl. 22 (χωρίς τον 1^ο ουλαμό) και

5)      Το επιτελείο της διοίκησης.

Η απόβαση έγινε κανονικά με τη χρήση επιπλέον των ναρκαλιευτικών και των εξοπλισμένων καϊκιών σε ρόλο αποβατικών, που μετέφεραν άνδρες και εφόδια από τα μεταγωγικά.

Κατά τις 9.00’ περίπου, άρχισε η αποβίβαση και του ΙΙΙ/440 Gren. Rgt. τάγματος, ενώ συνεχίσθηκε μέχρι το μεσημέρι η μεταφορά στην ακτή του υλικού και των οχημάτων. Στις 10.00’ ο αρχηγός της επιχείρησης, στρατηγός Müller, έφυγε από το πλοίο όπου συντόνιζε την επίθεση, και βγήκε στη στεριά για να μπορεί να επιβλέπει καλύτερα την επίθεση. 

Σκοπός του αποβατικού σώματος ήταν να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις: 1) προς την πόλη της Κω για να την καταλάβει και 2) προς την Αντιμάχεια, όπου θα συναντούσε τις ειδικές μονάδες των αμφίβιων καταδρομέων και τους αλεξιπτωτιστές, για να καταλάβουν το αεροδρόμιο και την περιοχή της Κεφάλου.

Όταν άρχισαν οι πρώτοι πυροβολισμοί, τότε μόνο η βρετανική και η ιταλική διοίκηση αντιλήφθηκαν ότι το νησί δέχεται επίθεση[2].

Η απόβαση στο Τιγκάκι - Μαρμάρι. Διακρίνεται το μεταγωγικό - ναρκοθέτιδα "Bulgaria".Βυθίστηκε μετά από μερικές ημέρες.

Γερμανικό ημιερπυστριοφόρο Sd.Kfz. 10 (Sonderkraftfahrzeug) Είναι αυτοκινούμενο πολυβόλο Flak 30 των 2 cm με πλήρωμα 8 άνδρες. Ρυμουλκούσε μονοαξονικό όχημα με τα πυρομαχικά του. Υπήρξε η αιχμή του δόρατος των γερμανών στην μάχη. Έδρασε στην περιοχή Τιγκάκι – Μαρμάρι, μέχρι την Κέφαλο. Στη φωτογραφία το πυροβόλο μάχεται στην περιοχή της Αλυκής διακρίνεται στο βάθος. Φωτογράφος: Robert Bauer. Αριθμός film: 2266/17. Ημερομηνία 3/10/43

Η γρήγορη προώθηση των Γερμανών στο Τιγκάκι και το Μαρμάρι αιφνιδίασε τους αμυνόμενους και γρήγορα συνέλαβαν τους πρώτους 40 Άγγλους αιχμαλώτους. Στο βοηθητικό αεροδρόμιο της Αλυκής, που βρισκόταν στη ζώνη απόβασης, οι Άγγλοι πιλότοι προσπάθησαν να σηκώσουν τα αεροπλάνα, αλλά δεν πρόφθασαν ούτε να τα καταστρέψουν και έτσι κυριεύθηκαν άθικτα 6 αγγλικά καταδιωκτικά spitfire.

Η ιταλική αντίσταση ήταν αδύναμη και οι Γερμανοί κατέλαβαν το λόφο του Προφήτη Ηλία (ύψος 211), που ήταν το κέντρο διαβιβάσεων και συνέλαβαν τον Ιταλό διοικητή. Εξουδετέρωσαν το δίκτυο διαβιβάσεων και έτσι η ιταλική άμυνα αποδιαρθρώθηκε, αφού διακόπηκε η επι­κοινωνία των μονάδων.

Β) ΑΓΙΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ. Στη νότια πλευρά του νησιού, στην περιοχή κάτω από το όρος Ερημίτης, στον Άγιο Ζαχαρία, αποβιβάστηκε το τάγμα ΙΙ/16 Gren. Rgt. και μια διμοιρία του 2^ου λόχου του 22^ου τάγματος μηχανικού, που μετέφερε το ατμόπλοιο «Cittá di Savona» με μερικά αποβατικά και συνοδεία δύο ανθυποβρυχιακών. Το τάγμα αποβιβάσθηκε με μικρή καθυστέρηση λόγω της θαλασσοταραχής κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Σκοπός του αποβατικού σώματος ήταν να εξουδετερώσουν τις πυροβολαρχίες στον Αμπάβρη και το Πλατάνι και να προωθηθούν στην πόλη.

Τα τμήματά του αναρριχήθηκαν στα απότομα υψώματα, φθάνοντας ως την κορυφή του όρους Ερημίτης (ύψος 428) στις 9.05’.

Από εκεί μπορούσαν πλέον να δουν καθαρά τις ιταλικές πυροβολαρχίες στην περιοχή του Πλατανίου και την πόλη της Κω. Στη συνέχεια, με ένα λόχο προπορευόμε­νο, δύο εκατέρωθεν στα πλευρά για κάλυψη και τον 4^ο λόχο ως εφεδρεία, η μονάδα κατευθύνθηκε μέσα από δύσβατο έδαφος προς το Πλα­τάνι, απ’ όπου το ιταλικό πυροβολικό διακρινό­ταν να βάλλει κατά των μονάδων στο Μαρμάρι.

Στις 13.50’, ο 6^ος λόχος, με κάλυψη της δεξιάς του πλευράς από τον 5^ο και της αριστερής του από τον 7^ο λόχο, και κάτω από ισχυρά πυρά, άρχισε επίθεση κατά των ιταλικών θέσεων.  

Κατά την κάθοδό τους δέχθηκαν πυρά των αμυνόμενων, όμως κατάφεραν να φθάσουν μέχρι τις αποθήκες πολεμοφοδίων, βόρεια του Ασκληπιείου. Οι Ιταλοί, με επικεφαλής το διοικητή του νησιού συνταγματάρχη Felice Leggio, αντιστέκονταν και οι Γερμανοί είχαν τον πρώτο τους νεκρό. Κατά τις 12.00’ ανακόπηκε η πορεία  των προφυλακών τού τάγματος, λόγω των κατευθείαν βολών από τις πυροβολαρχίες της περιοχής Πλατανίου. Μία άμεση επίθεση με stuka εναντίον των θέσεων των πυροβολαρχιών βελτίωσαν την κατάσταση. Εκμεταλλευόμενοι την επίθεση των βομβαρδιστικών stuka, οι Γερμανοί επανέλαβαν την επίθεση και κατά τις 14.30’ κατέλαβαν τη γραμμή του υψώματος 303 - υψώματος 310, κάπου 2 χιλιόμετρα νότια της περιοχής Πλατάνι.

Τελικά, εξουδετερώνοντας τις πυροβολαρχίες, κατόρθωσαν να επικρατήσουν και να ενωθούν με τα γερμανικά στρατεύματα, τα προερχόμενα από το Μαρμάρι, που προέλαυναν στην κεντρική οδό προς την πόλη της Κω.

Η απόβαση αυτή δημιούργησε σύγχυση στους αμυνόμενους. Το ιταλικό παρατηρητήριο του Αγίου Φωκά, από λάθος εκτίμηση ανέφερε, ότι εκεί γινόταν η γερμανική απόβαση. Οι Άγγλοι έστειλαν αμέσως ενισχύσεις με τα αποσπάσματα «S» και «M», μειώνοντας έτσι την άμυνα της πόλης.  Έμεινε ο «C» λόχος του D.L.I., που αναπτύχθηκε ανατολικά της Κω για να αναχαιτίσει τους γερμανούς, και ο 8^ος λόχος, που παρέμενε ως εφεδρεία. Όταν κατάλαβαν τι έγινε, ήταν πλέον αργά να αναχαιτίσουν τους εισβολείς στα υψώματα του Αμπάβρη και του Ασκληπιείου.

Γ) ΑΚΡΩΤΗΡΙΟ ΤΗΓΑΝΙ. Στον κόλπο της Κέφαλου αποβιβάστηκε ο 1^ος λόχος αμφίβιων καταδρομέων του συντάγματος Brandenburg (1. Küstenjäger – abt. Brandenburg), για να εξασφαλίσει τη ζώνη ρίψης των αλεξιπτωτιστών τού συντάγματος Brandenburg, που θα γινόταν ανατολικά από το ακρωτήριο Τηγάνι. Λόγω των κακών συνθηκών της θάλασσας, αποβιβάστηκαν με μικρή καθυστέρηση και δέχθηκαν τα πυρά των αμυνόμενων. Οι αμφίβιοι καταδρομείς δημιούργησαν προγεφύρωμα και απώθησαν τους Ιταλούς. Οι αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην προκαθορισμένη ζώνη και όλοι μαζί δημιούργησαν την ομάδα μάχης Kuhlmann και προκάλεσαν μέτωπο αντιπερισπασμού στο αεροδρόμιο και στο δυτικό τμήμα του νησιού. Κατόρθωσαν να απωθήσουν τους αμυνόμενους και να ενωθούν με την ομάδα μάχης Dörr, που προερχόταν από τη ζώνη απόβασης Μαρμάρι – Τιγκάκι. Η ομάδα μάχης Kuhlmann τέθηκε υπό την αρχηγεία του Dörr.

Η στάση στην Νάξο.

Λοχαγός Dörr

Λοχαγός Kuhlmann

Ακρωτήριο Τηγάνι

Οι στόχοι όλοι επιτεύχθηκαν και τελικά στις 6.30’ το αεροδρόμιο και το χωριό της Αντιμάχειας ήταν σε γερμανικά χέρια. Συνελή­φθησαν 33 Βρετανοί, ενώ ο λόχος «D» της  D.L.I. διαλύθηκε και ό,τι απέμεινε από αυτόν, μαζί με το προσωπικό της R.A.F. και όσους Ιταλούς είχαν γλιτώσει την αιχμαλωσία, κατευθύνθηκαν στο προσυμφωνημένο σημείο συνάντησης, την Καρδάμαινα. Προσπάθησαν να βρουν κάποιο μέσο για να διαφύγουν προς Τουρκία, όμως τελικά εγκλωβίστηκαν. Οι Γερμανοί τους εντόπισαν· πρώτα η γερμανική αεροπορία τους βομβάρδισε και μετά ο αυτοκινούμενος ουλαμός του ΙΙ/65 τάγματος, με δυο αντιαρματικά των 75 mm. και 2 αυτοκινούμενα πυροβόλα των 20 mm. προωθήθηκε προς την Καρδάμαινα, και συνέλαβε όσους βρήκε εκεί, καθώς προσπαθούσαν  να επιβιβαστούν σε πλοιάρια.

Τη νύκτα τερματίστηκαν οι συγκρού­σεις. Η επαφή μεταξύ των δυο ομάδων μάχης είχε αποκατασταθεί. Στο στενό της Κεφάλου αντιστεκόταν ακόμη ο υπολοχαγός Di Giοvanni[3] με τους στρατιώτες του. Πίστευε ότι, αν κατόρθωνε να κρατήσει, θα έρχονταν ενισχύσεις από Λέρο, που όμως δεν έφθασαν ποτέ. Τελικά υποχώρησε στο λόφο του Θυμιανού, έως ότου καταλήφθηκε και αυτή η περιοχή και έπαψε κάθε ιταλοαγγλική αντίσταση στην Κω.

Οι Γερμανοί ξεπέρασαν όλες τις αμυντικές γραμμές των Άγγλων από το Τιγκάκι έως την πόλη. Το επόμενο πρωί κατέλαβαν το αεροδρόμιο της Λάμπης και στις 6.00’ εισήλθαν στην πόλη της Κω.

Δ) ΟΙ ΑΛΕΞΗΠΤΩΤΙΣΤΕΣ. Επίσης στην περιοχή μεταξύ Αντιμάχειας – Κεφάλου έπεσε ένας λόχος αλεξιπτωτιστών της μεραρχίας Brandenburg. Σκοπός τους ήταν να ενωθούν με το λόχο των αμφίβιων καταδρομέων (1^ος λόχος αμφιβίων καταδρομέων - küstenjäger) του λοχαγού Kuhlmann. Στόχος ήταν ο αντιπερισπασμός από την κύρια ζώνη απόβασης –Μαρμάρι  - Τιγκάκι – και η κατοχή του αεροδρομίου.

ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΧΑΙΤΙΣΗ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΚΗΣ ΕΙΣΒΟΛΗΣ - ΑΕΡΟΜΑΧΙΕΣ

Μετά την αχρήστευση του αεροδρομίου της Αντιμάχειας και του βοηθητικού τής Αλυκής, οι Άγγλοι προσπάθησαν να αναχαιτίσουν τις εχθρικές δυνάμεις στέλνοντας από την Κύπρο τα δικινητήρια καταδιωκτικά μεγάλης αυτονομίας, beaufighters. Οι επιθέσεις κατά των γερμανικών πλοίων προκάλεσαν μικρές ζημιές στους εισβολείς, ενώ χάθηκαν αρκετά beaufighters.

Μόλις ξημέρωσε η 3^η Οκτωβρίου, εμφανίσθηκαν, προερχόμενα από τη Λακατάμια της Κύπρου, 4 beaufighters της 46^ης μοίρας, για να προσβάλουν το στόλο εισβολής. Τα αεροπλάνα έγιναν δεκτά από σφοδρά αντιαεροπορικά πυρά και τελικά απομακρύνθηκαν, χωρίς να πετύχουν ουσιαστικά αποτελέσματα.

Κατά τις 7.15’, εμφανίσθηκαν πάνω από την Κω τα πρώτα γερμανικά καταδιωκτικά Βf.109 της ΙΙΙ/JG27 και τα stuka των Ι/StG3 και ΙΙ/StG3, ενώ αργότερα ήρθαν τα υδροπλάνα arado 196 για την υποστήριξη των χερσαίων τμημάτων.

Στις 7.18’, ένας δεύτερος σχηματισμός από 3 αεροσκάφη beaufighters της 227^ης μοίρας επιτέθηκε, αλλά απώλεσε 1 αεροσκάφος. Μια ώρα αργότερα, ένας τρίτος σχηματισμός από 7 beaufighters της 252^ης μοίρας επιτέθηκε, αλλά συνάντησε ισχυρά γερμανικά αντιαεροπορικά πυρά με συνέπεια να καταρριφθούν 3 αεροσκάφη.  

Καταδιωκτικό αεροπλάνο μακράς ακτίνας δράσης Bristol Beaufighter

Κατά τη διάρκεια επί­θεσης τριών (δύο της 89^ης μοίρας και ένα της 46^ης μοίρας), το 1 απ’ αυτά καταρρίφθηκε κοντά στις τουρκικές ακτές και σκοτώθηκε ο κυβερνήτης, αντισμήναρχος G. Reid, ενώ σώθηκε ο παρατηρητής, υποσμηναγός W. R. Peasley.

Η προσπάθεια να εμποδιστεί η απόβαση συνεχίστηκε και το απόγευμα με την αποστολή άλλων 4 αεροσκαφών της 46^ης μοίρας, απ’ τα οποία τα 3 καταρρίφθηκαν.

Τελικά και οι τρεις αποβάσεις πέτυχαν το σκοπό τους, αιφνιδιάζοντας τους Αγγλοϊταλούς και εξουδετερώνοντας την άμυνα. Το νησί καταλήφθηκε σε ελάχιστο χρόνο, αποδεικνύοντας ότι η αεροπορική κυριαρχία έκρινε τη μάχη.

ΟΙ ΗΓΕΤΕΣ

Α) ΟΙ ΑΜΥΝΟΜΕΝΟΙ. 1) Ιταλός συνταγματάρχης Felice Leggio διοικητής του Ιταλικού στρατού στην Κω, εκτελέσθηκε από τους Γερμανούς. 2) Βρετανός συνταγματάρχης L.F.R. Kenyon αιχμαλωτίσθηκε.

Ιταλός συνταγματάρχης Felice Leggio

Β) ΟΙ ΕΠΙΤΙΘΕΜΕΝΟΙ. 1)Γερμανός αντιστράτηγος Friedrich Wilhelm Müller. Ηγήθηκε των γερμανικών δυνάμεων στις μάχες Κω – Λέρου.

   Friedrich Wilhelm Müller

2) Ναύαρχος Lange αρχηγός των Γερμανικών ναυτικών δυνάμεων.

Ναύαρχος Lange

Στην μάχη της Κω έδρασαν ο ταγματάρχης Sylvester von Saldern (7/Φεβρουαρίου/1908 – 27/Αυγούστου/1967 (59 ετών).

Ταγματάρχης Sylvester von Saldern

Ταγματάρχης και διοικητής του II./Grenadier-Regiment 65. Ήταν ο υπεύθυνος της μάχης. Με την πολυπληθέστερη ομάδα πεζικού ανέλαβε το κύριο μέρος της επίθεσης στην περιοχή Τιγκάκι – Μαρμάρι.

Ο πλωτάρχης Günther Brandt (1/Οκτωβρίου/1898 - 4/Ιουλίου/1973 (74 ετών) ανήκε στο ειδικό σώμα του ναυτικού τους (Küstenjäger) ακτοκυνηγοί που ήταν τμήμα των κομάντος των Brandenburgers.

Πλωτάρχης Günther Brandt

Ο Brandt ήτα αξιωματικός των SS με βαθμό Obersturmbannführer. Στη μάχη της Κω ήταν υπεύθυνος για τις ναυτικές δυνάμεις.

Στη μάχη της Κω ήταν υπεύθυνος για τις ναυτικές δυνάμεις (αποβατικές και του στολίσκου των ταχύπλοων που μετέφεραν τους κομάντος στην περιοχή του Ακρωτηρίου Τηγάνι). Στον κόλπο της Κέφαλου αποβιβάστηκε ο 1ος λόχος αμφίβιων καταδρομέων του συντάγματος Brandenburg (1. Küstenjäger – abt. Brandenburg), για να εξασφαλίσει τη ζώνη ρίψης των αλεξιπτωτιστών τού συντάγματος Brandenburg, που θα γινόταν ανατολικά από το ακρωτήριο Τηγάνι.

ΑΠΩΛΕΙΕΣ

Υπήρξαν πολλά θύματα σε αυτές τις μάχες, καθώς και από τις αεροπορικές επιθέσεις. Στους στρατιώτες και στους άμαχους.

Σύμφωνα με τον Γερμανό αντιστράτηγος Friedrich Wilhelm Müller:

Αιχμάλωτοι:

Άγγλοι  1.388 και

Ιταλοί, προσκείμενοι στον Badoglio  3.145.

Λεία:

40 πυροβόλα από 7,5 μέχρι 14,9 cm,

16 αντιαεροπορικά από 2 μέχρι 4 cm,

1 αγγλικό αποβατικό L.C.T.,

12 ψαράδικα πλοία,

11 άθικτα αεροπλάνα,

ατομικά όπλα  κάθε είδους για 5.000 στρατιώτες,

συσκευές ασυρμάτων, πολεμοφόδια, είδη ιματισμού και καύσιμα.

Δικές μας απώλειες:

14 νεκροί,

41 τραυματίες.

Οι απώλειες των Αγγλο-ιταλών δεν έχουν πλήρως καταγραφεί όλες.

Μετά την κατάληψη ακολούθησε η εκτέλεση των Ιταλών αξιωματικών στο Λινοπότη.

Για περισσότερα στo βιβλίo μου: ΚΩΣ 1912 – 1948. ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ. Δίτομο έργο. Κως, 2011. Στο Αναγνωστήριο: https://www.koshistory.gr/bivlia-pdf

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]  P.R.O., W.O., 106/3145.

[2] Αιγαίο 1943, σσ. 30 - 31. –  A.U.S.S.M.E., B 2129,  Fs. B/4/11. Αναφορά ιερέα Μichelangelo Bacheca. Από λάθος υπολογισμούς, οι Ιταλοί πίστευαν, ότι για να αποφύγουν τους βομβαρδισμούς, θα έπρεπε να μεταφέρουν τα γραφεία της διοίκησης στον Λινοπότη, που ήταν λιγότερο εκτεθειμένος. Στις 02.30’ της 3^ης Οκτωβρίου, η διοίκηση της Λέρου ανέφερε ότι εντοπίστηκαν πλοία. Επανέλαβαν την ειδοποίηση στις 4.00’, αλλά η διοίκηση της Κω δεν την έλαβε σοβαρά.  

[3] A.U.S.S.M.E., B 2129,  Fs. B/4/11. Αναφορά ιερέα Μichelangelo Bacheca. Οι Γερμανοί έστειλαν στον υπολοχαγό Di Giovanni, το λοχαγό M. Squeo, για να τον πείσουν να παραδοθεί. Επίσης και ο φασίστας λοχαγός Nasca, του τηλεφώνησε τουλάχιστον τρεις φορές, προτείνοντας του να παραδοθεί, αλλά δεν δέχθηκε.