Μερικά στοιχεία για το ορειχάλκινο άγαλμα του Αγίου Νικολάου, που είχε τοποθετηθεί στην πάνω καμάρα της ομώνυμης Πύλης, που βρίσκεται πίσω από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη, δίπλα στην ιπποτική οικία Sans, σημερινή βιβλιοθήκη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Το αρχικό σχέδιο της Πύλης αποτελούνταν από δύο καμάρες, η τρίτη, πιο ψηλά, προστέθηκε αργότερα για να μπει το άγαλμα.
ΙΣΤΟΡΙΑ
Το άγαλμα είναι αντίγραφο έργου του Donatello(ακριβές όνομα Donato di Niccolò di Betto Bardi), διάσημου Ιταλού γλύπτη. Έχει ύψος 2,40 μέτρα και βάρος 450 κιλά. Κατασκευάσθηκε στα χυτήρια της FONDERIA ARTISTICAG.A. LAGANA στη Νάπολη το 1934-35. Μεταφέρθηκε στην Κω το 1936 και τοποθετήθηκε στη θαλασσινή Πύλη. Από κάτω τοποθετήθηκε μαρμάρινη πλάκα που γράφει στα ελληνικά και λατινικά: «ΑΓΙΕ ΝΙΚΟΛΑΕ, ΕΥΔΟΚΗΣΟΝ ΕΥΛΟΓΕΙΝ ΚΑΙ ΣΚΕΠΕΙΝ ΤΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΔΕΟΜΕΘΑ ΣΟΥ ΕΠΑΚΟΥΣΟΝ ΗΜΩΝ». Η επιγραφή παραμένει και σήμερα, αλλά είναι σπασμένη.
Μετά την Ενσωμάτωση, το 1948, το άγαλμα μεταφέρθηκε στη Ρόδο, στο Παρεκκλήσι που υπάρχει στο ισόγειο του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου.
Ο ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Είναι από τους πιο αγαπητούς Αγίους, που ενώνει όλους τους χριστιανούς, Ορθοδόξους, Καθολικούς, Διαμαρτυρόμενους. Δεν έχει όμως την ίδια απεικόνιση στο κάθε δόγμα. Στους Καθολικούς, ο Άγιος φέρει άμφια Καρδιναλίου, κρατώντας στο αριστερό του χέρι τις τρεις χρυσές σφαίρες, παραπέμποντας στο θαύμα με τις τρεις κόρες που προίκισε, τρία φτωχά κορίτσια, που τα διέσωσε από την πορνεία. Η ορθόδοξη εκκλησία βλέπει τον Άγιο με αρχιερατική ενδυμασία να κρατά στο αριστερό του χέρι το Ευαγγέλιο.
ΟΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ
Το άγαλμα σαφώς παραπέμπει στην καθολική άποψη του Αγίου, που σε κοιτάει με την αυστηρή μορφή του και παρά την καλλιτεχνική του αξία, ήταν σαφώς σκόπιμη επιλογή. Οι Ιταλοί, στην προσπάθειά τους να μεταφέρουν και να επιβάλουν τη δική τους ιστορία στην Αποικία της Δωδεκανήσου, ανέδειξαν Ρωμαϊκά και Ιπποτικά στοιχεία στα νησιά. Στην πολύχρονη ιστορία της Ρόδου υπήρξαν αρκετοί φιλόσοφοι, καλλιτέχνες, αθλητές, oι Ιταλοί όμως προτίμησαν να βάλουν μπροστά στο Δημαρχείο και σε ανοικτούς χώρους αντίγραφα Ρωμαίων Αυτοκρατόρων. Έκτισαν μεγαλοπρεπείς εκκλησίες, μεγαλύτερες σε όγκο τουλάχιστον από τις Ορθόδοξες, και την ίδια στιγμή απαγόρευσαν την ανέγερση ορθοδόξων ναών. Το καμπαναριό της καθολικής εκκλησίας Agnus Dei, σημερινός Ευαγγελισμός ήταν ψηλότερο από κάθε καμπαναριό ορθοδόξων εκκλησιών, αλλά και από κάθε μουσουλμανικό μιναρέ στην Κω. Ο αποικιοκράτης πρέπει πάντα να είναι ανώτερος από τον ιθαγενή διαφορετικά ποιά η αξία του αποικισμού.
Η ΑΠΟΚΑΘΗΛΩΣΗ ΚΑΙ Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ
Μετά από 33 χρόνια Ιταλοκρατίας, με παρεμβάσεις όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στους θεσμούς και την Ορθόδοξη Θρησκεία (αιματηρό Πάσχα του 1919, Πετροπόλεμος Καλύμνου, 1935) δημιουργήθηκε ένα μεγάλο χάσμα και συμπυκνωμένη οργή του ελληνικού στοιχείου, που εκδηλώθηκε μετά το τέλος της Κατοχής. Γκρεμίστηκαν τα αγάλματα των Αυτοκρατόρων στη Ρόδο και αποκαθηλώθηκε το άγαλμα του Αγίου στην Κω, καθώς και κάθε σύμβολο του προηγούμενου καθεστώτος. Παρά τις κάποιες υπερβολές, η αγανάκτηση ήταν δικαιολογημένη· έτσι συμβαίνει πάντοτε μετά τις μεγάλες καθεστωτικές και εθνικές αλλαγές.
ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα το άγαλμα βρίσκεται στη Ρόδο. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί διάφορες γνώμες, όπως: α) Να επιστρέψει το άγαλμα στη θέση του, να γίνει διαφορετική διαμόρφωση του χώρου και, αν χρειασθεί, να μεταφερθεί το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη αλλού. β) Να μην επιστρέψει το άγαλμα, αλλά να τοποθετηθεί κάτι ανάλογο που να εκφράζει την Ορθοδοξία. γ) Να επιστρέψει, αλλά να μεταφερθεί στην Καθολική Εκκλησία.
Φυσικά υπάρχουν κι άλλες απόψεις. Πιστεύω πως ό,τι κι αν γίνει τελικά, θα πρέπει να σκεφθούμε ότι υπάρχει ήδη το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη και των αγώνων των προγόνων μας.
Προς το παρόν, ας μείνει ο Άγιος Νικόλαος, ο Άγιος που ενώνει όλους και δεν εμπίπτει σε σκοπιμότητες.
