ΤΟ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ “VITTORIA”-S.V.I.C.- (SAPONIFICIO VITTORIA INDUSTRIA COENSE). ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΕΙΟ “VITTORIA”- ΚΩΑΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ.

Το σαπωνοποιείο δημιουργήθηκε το 1929. Σύμφωνα με το καταστατικό της εταιρείας ιδιοκτήτες ήταν οι Michele Rossano, Levy Benosiglio και Alberto Montinari.

Εταιρεία της Κω, η οποία, όπως προκύπτει από το Κ.Δ. 9/12-1-1931, ζήτησε και της παραχωρήθηκε δωρεάν δημόσια έκταση 1.000 τ.μ. για τη δημιουργία ενός σαπωνοποιείου στη βιομηχανική ζώνη της πόλης Κω, στην περιοχή «Κρητικά». Η δωρεάν παραχώρηση ήταν προθεσμιακή (με προϋπόθεση ολοκλήρωσης των εγκαταστάσεων σε τρία χρόνια) και γινόταν για λόγους «δημόσιας ωφέλειας».

Μετά την ενσωμάτωση το κτήριο ενσωματώθηκε αργότερα (γύρω στα 1954-1955), κάτω από ελληνική διοίκηση, στο πρώτο εργοστάσιο της Α.ΒΙ.ΚΩ., το οποίο σήμερα έχει περιέλθει στο Δήμο της Κω μετά από σχετική συμφωνία με την πρώην Α.Τ.Ε.

Τα πρώτα κτήρια του εργοστασίου μετατράπηκαν στα γραφεία της ΑΒΙΚΩ και υπάρχουν και σήμερα εγκαταλειμμένα όπως όλη η παλιά ΑΒΙΚΩ. Από το 2003, χαρακτηρίσθηκε νεότερο μνημείο της Κω, ως αξιόλογο δείγμα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα στην περιοχή της Δωδεκανήσου, σύμβολο της οικονομικής και κοινωνικής τοπικής ιστορίας. Σήμερα σαπίζει κτυπημένο από τον σεισμό του 2017 και έχει γίνει εστία μόλυνσης όπως το Οινοποιείο.

Επίσης σαπούνια έφτιαχναν μεταπολεμικά στην Κω το παράρτημα της Ροδίτικης εταιρίας Αγιακάτσικα στο πλατάνι περίπου εκεί που είναι η μεταφορική Χατζηδαυίδ.

Από το βιβλίο μου: Η Κως μέχρι τον μεγάλο σεισμό του 1933. https://www.koshistory.gr/readingroom