top of page
  • Kostas Kogiopoulos

Η ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΩ ΚΑΙ ΤΑ ΣΑΡΑΓΙΑ

Η αρχαία Ακρόπολη της Κω βρισκόταν στον επονομαζόμενο Λόφο των Σαραγιών, περιοχή που βρίσκεται σήμερα σε ένα νοητό τρίγωνο, όπου η μία γωνία του βρίσκεται στην πλατεία Εθνάρχη Μακαρίου, η άλλη γωνία του στην Αγία Παρασκευή και η τρίτη στην πλατεία του ΚΤΕΛ.


Σε αυτή περίπου την περιοχή τοποθετούνται και τα Οθωμανικά σαράγια, δηλαδή η κατοικία του Οθωμανού Διοικητή. (Σαράι → τουρκικά saray → περσικά sarāy سراى είναι το μεγαλοπρεπές κτήριο, παλάτι, για Σουλτάνο ή Πασά).

Από την πλατεία του ΚΤΕΛ μέχρι την οδό Βασιλέως Παύλου υπάρχει αρχαιολογική ζώνη. Στην αναρτημένη ενημερωτική πινακίδα που τοποθέτησε η Αρχαιολογική Υπηρεσία Κω διαβάζω: «Στους πρόποδες του λόφου των Σαραγιών, η Ιταλική Αρχαιολογική Υπηρεσία ανέσκαψε τμήμα διώροφου κτηρίου, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την έρευνα, λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Ερευνήθηκαν πλήρως τέσσερις χώροι του κτηρίου με δάπεδα από τετράγωνες πηλοπλίνθους, ενώ δυο κλίμακες οδηγούσαν στον όροφο. Στο νοτιοδυτικό χώρο αποκαλύφθηκε ένα impluvium, μαρμάρινη δεξαμενή για την περισυλλογή των ομβρίων. Στο νοτιοανατολικό, που πιθανόν ταυτίζεται με αποθηκευτικό χώρο, εντοπίστηκαν κατά χώραν έξι πήλινα αγγεία, μαρμάρινη λεκάνη, μολύβδινο αγγείο που περιείχε θησαυρό χάλκινων νομισμάτων του Γαλληινού και της Σαλωνίνας (253-268 μ.Χ.), καθώς και χάλκινα αγαλμάτια, ανάμεσα στα οποία του Άρη, της Αφροδίτης-Ίσιδας και της Δήμητρας-Ίσιδας, εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Κω. Τα αγαλμάτια βρέθηκαν στο χώρο, πιθανόν μετά από την κατάρρευση του ορόφου, κατά την οριστική καταστροφή του οικοδομήματος στο δεύτερο μισό του 3ου αι. μ.Χ. Ο ανασκαφέας, L. Morricone, εντυπωσιασμένος από τα ευρήματα, ονόμασε το κτήριο Οικία των Χαλκών. Σύμφωνα με τις πρόσφατες έρευνες, οι χώροι αυτοί διαδέχθηκαν τα δωμάτια/ καταστήματα της δυτικής στοάς της πρώιμης ελληνιστικής φάσης της Αγοράς, η οποία στη θέση αυτή κατευθύνεται προς τα δυτικά. Παρουσιάζουν τη συνήθη τριμερή διαίρεση των καταστημάτων της αντίστοιχης ανατολικής στοάς, με ορισμένες ωστόσο ιδιαιτερότητες, λόγω του επικλινούς ανάγλυφου του φυσικού εδάφους του γειτονικού λόφου της Ακρόπολης (Σαράγια)». Σε παλιές φωτογραφίες, πριν το Σεισμό και τη διαμόρφωση της περιοχής, διακρίνεται καθαρά η διαφορά υψομέτρου.


Σήμερα ο Λόφος των Σαραγιών δεν είναι σαφώς διακριτός, όμως γίνεται κατανοητός για όποιον ανεβαίνει με ποδήλατο τη οδό Βενιζέλου μέχρι την πλατεία Εθνάρχου Μακαρίου. Οι ευτραφείς αγκομαχούν. Ευτυχώς όμως συνεχίζει με κατηφόρα μέχρι την οδό Βασιλέως Παύλου.


Επίσης και οι ταξιδιώτες που καταφθάνουν με πλοίο διακρίνουν σαφώς την Αγία Παρασκευή από μακριά, αφού βρίσκεται πιο ψηλά από τα άλλα τα κτήρια.

Αυτή η υψομετρική διαφορά έκανε το Λόφο των Σαραγιών σημαντικό σημείο από την αρχαία εποχή που φιλοξενούσε την Ακρόπολη μέχρι και την Οθωμανοκρατία, όπου βρισκόταν εκεί η κατοικία του Οθωμανού Διοικητή. Οι παλιές προσεισμικές φωτογραφίες της περιοχής είναι ενδεικτικές. Στις φωτογραφίες των αρχών του 1900 διακρίνεται τριώροφη οικοδομή στο ΝΑ όριο του Λόφου, ανατολικά της οδού Άσπας, που δεν υπάρχει σήμερα. Ίσως ήταν τμήμα των παλιών Σαραγιών όπως καταγράφεται στους ιταλικούς χάρτες. Η οδός Άσπας διέσχιζε τη χριστιανική συνοικία· άρχιζε από το τζαμί Ντεφτερντάρ και έφθανε μέχρι τη οδό Γρηγορίου Ε΄ και συνέχιζε στην οδό Βουρίνας.

Ακολουθούσε δηλαδή τη διαδρομή του Υδραγωγείου. Σήμερα το μόνο τμήμα της εντός της πόλης είναι η προέκταση της οδού Αντιναυάρχου Ιωαννίδη που περνάει μπροστά από την Αγία Παρασκευή.

Στις παλιές φωτογραφίες διακρίνονται τα τόξα του Υδραγωγείου που έφθανε μέχρι τον σταθμό του ΚΤΕΛ και συνέχιζε υπογείως διαπερνώντας το Λόφο των Σαραγιών μέχρι που αναδυόταν ξανά μετά την Πόρτα του Φόρου, στο τέλος της Βασιλέως Παύλου και κατέληγε στην οθωμανική κρήνη, στη γωνία Βασ. Παύλου και Ακτής Κοντουριώτου.


24 views0 comments

Recent Posts

See All
bottom of page